Insulin và carbs

trước khi mình viết về bài insulin và carbs này, thì lại xin lỗi trước nếu viết sai nhiều chính tả hoặc dùng từ ngữ ko đúng. thú thật mình chỉ đc học tiếng việt đến lúc 6tuoi cho nên văn việt là do tự học và nc với Ba Mẹ ở nhà. topic cũng ko đơn giản nên lại càng khó. vậy nên ai hiểu đc mình đến đâu thì hiểu nhé.

carbs hay bị mang tiếng là "xấu" tại vì carbs dẫn đến phản ứng insulin mạnh. thường thì ai cũng "biết" và nói leo là insulin là 1 hoocmon chủ yếu gây béo (thật vậy ko?). ugm, thậm chí nhiều người còn cho rằng "carbohydrate-insulin hypothesis" là lý do của "dịch thừa cân/dịch béo phì" của thời đại nay. nhưng lý thuyết này sẽ bị "lật đổ" nếu mình xem kỹ sự kiện khoa học hiện nay.

câu hỏi nhiều người thắc mắc là carbs có thật sự làm mình béo ko? cùng với câu hỏi là insulin có tăng bodyfat ko? (các bạn đọc kỹ 2 câu hỏi này nhé, vì tiếp theo mình sẽ chỉ "điều tra" liên quan này thôi)

những tài liệu, vd như quốn sách "calor tốt, calor xấu" của ông Gary Taubes chẳng hạn, đã thảo luận chi tiết về việc chỉnh đốn hoocmon nội tiết liên quan đến "bodyfat content". trong các tài liệu này insulin luôn mang tội là nguyên nhân chính trong việc béo phì. đương nhiên hoocmon insulin có vai trò quan trọng trong việc chỉnh đốn (regulation) của bodyfat level. nhưng mà nếu đổ hết tội lỗi lên mỗi mình insulin mà thôi thì có vẻ hơi "cận thị" và ko chính sắc cho lắm.

hệ thống nội tiết (endocrine system) của cơ thể mình được trang bị với vô số phân tử tín hiệu (signaling molecules) và rất là ổn định. insulin có vai trò quan trọng trong việc phân vùng các chất và việc trao đổi chất (bao gòm ảnh hưởng "số phận" của chất carb và chất béo), nhưng mà vẫn chỉ là 1 phần vai trò ở trong một dây chuyền của các "signaling cascades" mà thôi. để xem insulin có phải hoàn toàn là nhân vật chính trong việc điều chỉnh bodyfat level của mình hay ko, hoặc insulin level cao có phải là lý do chính của béo phì hay ko thì mình phải soi kỹ tài liều thêm chút.

insulin là 1 hoocmon nội tiết (endocrine hormone), và mình cũng đồng thời phải hiểu rằng insulin sẽ ảnh hưởng đến một loạt các tế bào khác nhau trong cơ thể mình. nhưng cái quan trọng trong topic mình đang bàn tán thì đương nhiên là sự ảnh hưởng của insulin đến cơ bắp, gan và tế bào mỡ (bodyfat).

khi cơ bắp mình "tiếp xúc" với insulin thì sẽ xảy ra vài điều ở bên trong của tế bào cơ. đầu tiên là cái mà gọi là "glucose transporter" (vd như GLUT-4) sẽ di chuyển tới bề mặt tế bào, và bắt đầu Glucose sẽ đc vận tải vào trong tế bào cơ. tiếp theo insulin sẽ làm cho sự "chuyển hoá tế bào" đc thiên vị về hướng metabolic của carbs. đồng thời mình phải ghi nhớ là trạng thái năng lượng của cái tế bào đó rất là quan trọng để xem tiếp theo trong tế bào sẽ xảy ra những chuyện gì.

a.) nếu trạng thái của tế bào đang trong tình trạng ít Glucose và/hoặc ít muscle-glycogen, thì insulin sẽ phát tín hiệu cho tế bào đó và bắt tể bào đó phải sử dụng những Glucose mà đã đc vận chuyển vào trong dùng làm năng lượng và tạo ra Glycogen cho cơ. thêm nữa là insulin sẽ đảm bảo việc hấp thụ axit béo vào trong tế bào.

b.) nếu tế bào cơ mà đang ở trạng thái có sẵn nhiều Glucose và Glycogen rồi, và cũng có lượng "intramuscular triglyceride" cao thì insulin sẽ làm y hệt những gì viết ở phần a.) nhưng mà bay h những Glucose bị thừa ra (vì cell đã có sẵn nhiều glucose, tự nhiên vận chuyển thêm nữa vào nên bị thừa) thì sẽ theo quá trình gọi là "De Novo Lipogenesis" hoá chất thành mỡ.

thế còn gan thì sao? gan cũng có vai trò rất quan trọng trong việc điều chỉnh lượng đường trong máu. nếu lượng Glucose trong máu hạ xuống rất là thấp thì 1 hoocmon khác tên là "Glucagon" sẽ xuất hiện và phát tín hiệu cho gan quẳng những Glucose đang nạp trong gan vào đường máu để cứu giúp sự thiếu thốn Glucose.

bay h mình hiểu đc là insulin sẽ luôn xuất hiện khi lượng đường trong máu mình bị cao do mình ăn carbs hoặc protein, và cũng sẽ bắt gan hoá chất Glucose thành mỡ nếu một khi gan đạ nạp đầy Glycogen và bị thừa Glucose.

những trường hợp vừa nói qua thì mình nhìn thấy rõ ràng là insulin sẽ đem đến "lipogenic effect", nói thẳng là làm béo đúng ko? đúng, nhưng nói đi thì cũng phải nói lại. các trường hợp này chỉ xảy ra khi tế bào ở trong trạng thái bị "đầy kín đến cổ" với Glucose và Glycogen! trạng thái này chỉ xảy ra đc khi mình ăn uống liên tục theo 1 cách tởm lợm!!!

nhưng sự thật thì vẫn là: insulin giảm độ phân giải lipid (fat release) trong tế bào mỡ và đồng thời còn thúc đẩy tổng hợp các acid béo và triglyceride (xem ảnh 2). khoa học ko phủ nhận điều này. tiếc nhỉ, bay h chắc nhiều người sẽ nghĩ rằng insulin làm béo, và các chị em vẫn đua nhau ăn low carb và nghe những "cô giáo hlv" lôn như ngù cấm ăn carbs :)))

ok chính thức thì insulin có effect "tiết kiệm mỡ" nhưng ko phải là "làm béo". ugm ok đúng, insulin làm giảm quá trình oxy hoá chất béo và thúc đẩy một "môi trường" lợi thế cho việc tăng chất béo. nhưng mà để chuyện tăng chất béo (bodyfat) xảy ra đc thì mình phải cần 1 insulin level luôn luôn trong tình huống bị cao! trường hợp này bình thường rất là hiếm xảy ra tại vì cơ thể mình lúc bình thường (ko vận động nặng nề) thì luôn ở trong một operation-mode (chế độ hoạt động) muốn oxy hoá chất béo! việc này mình đã từng giải thích trong bài viết so sánh "cardio" với "tập nặng" rồi. nói lại lần nữa, chế độ hoạt động bt của cơ thể luồn là thiên vị về đốt mỡ. insulin chỉ là 1 cái "trigger" để kích hoạt quá trình hoá chất carbs (xem ảnh 3). nói dễ hiểu hơn là điều chỉnh composition của macros, vd lowcarb hay highcarb, sẽ ko ảnh hưởng lớn lao gì và ko đem đến "obsogene effect".

để mà thật sự cho insulin đạt đc hiệu ứng "vỗ béo" cơ thể (cơ thể của 1 người khoẻ khoắn bt) thì phải tạo ra 1 môi trường gọi là ăn như lợn (nhồi nhét calor trong thời gian lâu dài, nhiều tuần, nhiều tháng) thì mởi xảy ra chuyện này. nói ngắn gọn hơn: ko ăn thừa (trong thời gian lâu), ko bị béo (ko đáng kể). chấm.
—————————————————————

ps:
có bằng chứng gì là insulin là "trigger" cho việc hoá chất carbs ko? có. cơ thể mình hoạt động đc rất bt và chả có vấn đề gì khi ko có sự tồn tại của insulin (hoặc chỉ có ít insulin), chừ khi mình liên tục ăn carbs hoặc bánh kẹo liên tục ko ngừng.

trong tình trạng insulin level thấp thì cơ thể mình sẽ dùng axit chất béo để có năng lượng. trong trường hợp cực đoan vd như diabetis typ1 (bệnh tiểu đường tuýp1) coi như cơ thể hoàn toàn ko phân phát đc insulin nữa, thì cơ thể lấy mỗi axit chất béo ra làm năng lượng thôi. chừ khi người bệnh tiêm exogene insulin từ ngoài vào lúc đó insulin sẽ kích hoạt việc hoát chất carbs. đó là bằng chứng insulin là "nhạc trưởng" của metabolic. có thể minh hoạ ntn: insulin bảo cho cở thể mình biết là hãy nên dùng đường để đốt. nhưng insulin ko bảo mày béo lên đi.

mình vừa lấy vd của bệnh tiểu đường ra, cho nên xin phép nói thêm. insulin ko thể coi đc là 1 hoocmon xấu xa và làm béo người. ko có insulin hoặc insulin thường xuyên thấp thì ko những chả xây dựng đc cơ bắp (insulin là hoocmon anabolic nhất trong cơ thể!) mà còn chỉ toi đời sớm... những người bị bệnh tiểu đường sẽ hiểu nỗi khổ này. (đừng vào bắt bẻ mình là nhưng mà diabetis typ2 thì vẫn sản xuất insulin cơ mà receptor bị hỏng thui mà... kết cuộc sẽ như nhau)

insulin có rất nhiều vai trò khác ngoài việc chỉnh đốn hoá chất. insulin vd có vai trò điều trỉnh resorption Natri từ thận. insulin level thấp quá thì mình sẽ mất nhiều Natri và đồng thời cũng sẽ mất nước. đó là lý do mấy chị em nhịn carbs vài ngày xong thụt cân rồi tưởng bở xong feedback "dạ em giảm đc 2 cân rùi". cân cái cục cứt ý :)))

Xem thêm bài : tăng cơ giảm mỡ cùng lúc