nói 1 chút về việc "pump". cũng chả biết dịch ntn cho đúng, chắc là "độ phồng". trước đây mình đã từng nói qua về việc này và liên quan ntn đến các mạch Artery rồi. tuy máu trên lý thuyết ko phải là newton fluid như ví dụ nước. tại vì nếu là newton fluid thì viscosity (tính nhớt) phải là constant (ko thay đổi) và chỉ đc là function của nhiệt độ. plasma của máu thì là newton fluid nhưng máu thì lại ko. nhưng trong thực tế thì vẫn có thể bỏ qua và mình vẫn áp dụng đc luật vật lý của Hagen-Poiseuille.
để đc pump tốt và tồn tại đc lâu thì mình cần các mạch (artery) máu thư giãn để dồn đc nhiều máu vào cơ. nhưng mà đồng thời thì mình cũng phải cần "compress" lại các ven (vein) máu để máu ko dễ dàng chảy ngược lại. 1 ví dụ thực tế là cái Trym của ae mình. muốn trym phồng lâu đc thì cơ thể mình hoạt động y như thế. máu chảy dồn vào trym nhanh nhưng ko đc dễ dàng chảy ngược lại. cơ thể mình nó hay là ở điểm đó. cơ bắp ko chỉ có skeletal muscles. trong các mạch và ven cũng có cơ bắp (smooth muscles). và mọi thứ đc điều chỉnh qua các neuron thần kinh (sympathikus, parasympathikus), các hoocmon, neurotransmitters và các receptors.